Gebit algemeen
Het gebit
Honden en katten hebben snijtanden, hoektanden en kiezen, die allemaal ‘elementen’ genoemd worden. Elk element bestaat uit een kroon, hals en één of meerdere wortels. Ze zijn opgebouwd uit tandbeen (dentine), wat bij de kroon omgeven is door een harde beschermende glazuurlaag. Middenin het element zit het wortelkanaal waardoor de zenuwen en bloedvaten lopen. Het gebit is een zogenaamd schaargebit: de tanden en kiezen van de bovenkaak vallen bij de meeste honden en katten net over die van de onderkaak heen.
Bij een normaal verlopende tandwisseling zal de volwassen tand de melktand verdrukken, daarbij wordt de wortel van de melktand volledig door het lichaam afgebroken en opgenomen. Het wisselen begint meestal vanaf 14 weken leeftijd, het blijvende gebit is helemaal doorgebroken op een leeftijd van 7 maanden.
Het ontstaan van tandsteen
Door voedselresten, speeksel en bacteriën ontstaat er tandplak op de gebitselementen. Mineralen uit het speeksel kunnen tandplak omzetten in kalk en zo ontstaat er tandsteen, de bruine aanslag die we op het gebit kunnen zien. Op tandsteen blijft tandplak nog gemakkelijker zitten. Tandplak en tandsteen veroorzaken ontsteking van het tandvlees en uiteindelijk zal het tandvlees terugtrekken waardoor de tandhals en wortel bloot komen te liggen. Het gebitselement kan dan ernstig beschadigd raken en verloren gaan. Soms kunnen bacteriën uit een ontstoken mond het lichaam binnendringen en via de bloedbaan elders klachten geven. Berucht hierbij zijn de tussenwervelschijf-, nier- en hartklepontstekingen.
Symptomen
- Stank uit de bek
- Tandsteen op tanden en kiezen
- Ontstoken (rood) tandvlees
- Niet of moeilijk eten
- Veel speekselen, bloed uit de bek
- Krabben en schuren aan de snuit
- Dikte onder het oog (kieswortelontsteking)
Diagnose
Het is zaak het gebit van uw dier regelmatig aan een inspectie te onderwerpen. Het is namelijk niet moeilijk om vast te stellen of uw dier last heeft van tandsteen. Let hierbij vooral op de hoektanden en de grote kiezen achter in de bek. Vaak zit hier het meeste tandsteen. U herkent dit als een bruine aanslag op het gebit. Ernstige gevallen verraden zich bijna altijd door een zeer slechte adem.
Preventie
De hierboven genoemde problemen zijn we liever voor, daarom is een goede gebitsverzorging belangrijk. Een dier doet dat voor een gedeelte zelf door te kauwen en doordat bij het hijgen de tong steeds langs de binnenkant van de kiezen gaat. In de natuur moeten roofdieren hun prooi losscheuren, waarbij de scheurkiezen goed worden gereinigd. Bij onze huisdieren is die mechanische reiniging niet altijd voldoende en moeten we de cyclus van het ontstaan van tandplak en tandsteen onderbreken. Hiervoor zijn diverse hulpmiddelen.
Regelmatige controle van de bek door de dierenarts (in ieder geval bij de jaarlijkse inenting). Hierbij kunnen vroegtijdig problemen opgespoord en aangepakt worden.
Voorkomen is beter dan genezen!
Tandenpoetsen
Bij honden en bij (sommige) katten is het zeer goed mogelijk de tanden te poetsen, zeker als er al jong mee begonnen wordt. Eenmaal per dag is voldoende. Gebruik een speciale tandenborstel en speciale tandpasta, normale tandpasta voor mensen is niet geschikt omdat de dieren de tandpasta opeten in plaats van uitspoelen. Als u een pup of kitten heeft wen deze dan meteen aan tandenpoetsen, dan heeft u later minder problemen. Het is nooit te laat om met poetsen te beginnen, ook al is er al sprake van tandsteen en is een gebitsbehandeling onder narcose nodig. U voorkomt dan dat er meer tandsteen komt en brengt het tandvlees in een betere conditie.
Speciale voeding
Er zijn tegenwoordig diverse voedingen op de markt die uit stevige grote vezelrijke brokken bestaan. Het zal echter alleen werken als het dier ook daadwerkelijk kauwt op de voeding. De voeding kan zorgen dat het tandplak mechanisch van de tanden verwijderd wordt en voorkomt zo het ontstaan van tandsteen. Daarnaast zorgt het ook voor een enzymatische reiniging van het gebit. Een goed alternatief als poetsen niet lukt. Ook het geven van kauwstrips, kluiven en spelen met flostouw is een goede optie. Tevens is er een tandplakvloeistof die aan het drinkwater toegevoegd kan worden en een pasta die in de bek gegeven moet worden.
Gebitssanering
Wanneer er al tandsteen aanwezig is, is het nodig dat de dierenarts een gebitsbehandeling uitvoert onder narcose. Daarbij wordt al het tandsteen verwijderd met speciaal instrumentarium. Daarna wordt het gebit ook gepolijst, zodat de elementen mooi glad en tandplak minder snel ontstaat. Indien nodig zullen er ook elementen getrokken worden. Vaak is dit pas goed zichtbaar als het dier onder narcose is. Als het gebit eenmaal helemaal schoon is kunt u thuis doorgaan/starten met poetsen. Mocht dat niet lukken dan kunt u speciale gel geven om te voorkomen dat nieuw tandsteen ontstaat.